Wadliwa wymowa może odzwierciedlać się w czytaniu i w pisaniu, co obniża samoocenę dziecka i zniechęca do dalszej nauki. Dziecko rozpoczynające naukę szkolną „pisze tak, jak mówi”. Jeśli więc niewłaściwie wymawia jakąś głoskę, również niewłaściwie ją zapisuje (skoła zamiast szkoła, lowel zamiast rower).

Uczniowie z wadami wymowy stają się z czasem zastraszeni i nieśmiali, albo przeciwnie agresywni i złośliwi. Mają też problemy z nawiązaniem pozytywnych kontaktów z rówieśnikami, są narażeni na nieprzychylność  kolegów.

Zaburzenia mowy mogą być różne, od drobnych nieprawidłowości w wymawianiu głosek po ciężkie wady, które utrudniają kontakt z otoczeniem. Prawidłowy rozwój mowy przebiega etapami, w których występują pewne cechy charakterystyczne dla danego wieku.

Dziecko trzyletnie

• Ma prawo nie wymawiać głosek sz, ż, cz, dż  i trudnych grup spółgłoskowych.
• Głoska r może być wymawiana jako j lub l,   ewentualnie ł.
• Ma prawo zmiękczać głoski s,z,c,dz, sz, ż, cz, dż.
• Może zamiast f występować ch i odwrotnie.
• Brak wyraźnych końcówek w wypowiadanych wyrazach.

Dziecko czteroletnie

• Obserwuje się, że głoski sz, ż, cz, dż bywają jeszcze zamieniane na s, z, c, dz lub ś, ź, ć dź.
• Głoska r może być nadal zamieniana na j, l lub ł (opóźnienie pojawienia się tej głoski u dziecka nie powinno jeszcze niepokoić).
• Występuje upraszczanie grup spółgłoskowych, ale rzadsze.

Dziecko pięcioletnie

• Około 50 % dzieci nie wymawia głosek sz, ż, cz, dż, r zastępując je innymi głoskami.

Dziecko sześcioletnie

• Około 20 % dzieci nie wymawia głosek sz, ż, cz, dż, r.

Dziecko siedmioletnie

• Wymowa powinna być prawidłowa. Wszystkie głoski mówione prawidłowo, czysto, bez zniekształceń, bez zastępowania przez inne głoski.

W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek zaburzeń u dziecka, rodzice powinni skontaktować się z logopedą, gdyż nawet nieznaczne trudności, jeśli nie są usunięte w porę, utrzymują się i stają się wadami wymowy.